Một lối làm phim và diễn xuất dựa trên phẩm chất giễu nhại độc sáng song đôi: triệt để ngờ vực và trò hề bi thương. Sau khi chết trong Batman (1989), nhân vật Joker tái sinh ám thị tài tình hơn với bộ phim cùng tên (2019) và hoá thành một biểu tượng thế- thiên- hành- đạo- khùng- điên. Khán giả e khá dễ đồng cảm với hiện trạng sống- đời- chuẩn- bị khốn khó khôn cùng được mô tả qua tiến trình định hình bản dạng danh hài ‘mang khuôn mặt cười hạnh phúc’.
Ám sợ tên hề (coulrophobia) trỗi lên khi Joker khởi tạo làn sóng báo thù của đám đông bị áp bức. Đồng hiện với màn ảnh rộng thênh, công khai loang đầy những toan tính nảy nòi vi tế là cả loạt nhân vật ném- đá- giấu- tay xuất xử trên mọi lối nẻo phố xá chật chội, vô danh. Bộ phim vừa kể chuyện gần mà xa những kẻ tuổi tên nghĩ mình được đặc ân nên bất chấp quy tắc số đông phải tuân thủ, đồng thời vẫn trần thuật điệu nghệ cảm- tính- đầy- cố- ý (sensationalism) nguyên do cho những bất công xã hội, lực bất tòng tâm ngậm ngùi (PTBDs: Post- Traumatic Bitterment Disorders/ rối loạn căng thẳng sau cay đắng)…
Rạp chiếu bóng tuyền bọn nhỏ, suất đầu giờ tối cuối tuần kín chỗ; thiệt ghê khi thấy rồng rắn xếp hàng vào suất tiếp… Đột ngột tiếng cười bắt chước Joker của một chàng trẻ mô đó. Vài ba cậu đội mũ lưỡi trai rồi cuộn chân cơ chừng quen thói ấm êm. Giọng gái tự tin mới lớn tâm tình sau lưng không át nổi âm thanh khuếch đại dội vang phòng… Ghế cao, váy ngắn, áo tay dài cài nút nghiêm cẩn, và hai chai bia Larue chạm nhẹ trong quán bar thi thoảng trước mặt mấy đôi Nhật Bản chủ đạo chuyện trò. Trả lời thắc mắc về Joker, đã không nói với nữ nhân đi cùng về những ranh giới khó nắm bắt của sự đồng thuận và bị coi khinh…
Ngô Toàn