Chủ đề: Thiết kế môi trường
Chuyên đề đã được tổ chức tại Đà Nẵng vào ngày 9-10/3/2019
ĐN: “Chào các bạn, ai tham gia thêm buổi trao đổi tối thứ Bảy vừa rồi (9.3) thì chắc hiểu hơn tại sao lại là ‘thiết kế, phác thảo’ (design, craft), bởi các vị lãnh đạo công ty giỏi giang đã có thể khiến những ai làm việc dưới quyền không dừng lại mỗi việc mong đợi nhận tiền, hưởng lương hay chỉ chăm chăm hoàn thành nhiệm vụ được giao mà thôi…
‘Thiết kế môi trường’ (Environmental Design, ED) là thuật ngữ do một nhà tâm lý lâm sàng đề nghị (Krasner, 1980), do đó, liên quan tới việc lập kế hoạch cho một chương trình cụ thể, sắp đặt các bước đi phù hợp nhằm đạt tới mục tiêu có tính toán, tức nó phản ảnh hành vi con người trong tương quan với môi trường. Tức ED thể hiện hành vi xã hôi (hệ thống giáo dục, trị liệu); tính thẩm mỹ (cấu trúc thông tin), một tiến trình: giải quyết vấn đề và ra quyết định. Rõ ràng, khi cá nhân và nhóm trục trặc chức năng, bất hạnh thì cần tiến hành ED đặng thay đổi như mong muốn hiện trạng vấn đề cần đáp ứng trước thách thức của môi trường. Trên tinh thần ‘chúng ta thiết kế mọi thứ và mọi thứ thiết kế chúng ta’ (Lerup, 1977) cũng như bản chất của kiến trúc hiện đại là ‘hình thức đi theo chức năng’ khiến mỗi một người chúng ta khi giữ vai trò kẻ tham gia đồng thời là quan sát viên thấu hiểu ED là một mô tả về tiến trình không ngừng xảy ra, bộc lộ mô hình (model) và hệ hình (paradigm) của tâm lý và hành vi con người. Câu hỏi cần nhớ là ‘vì cái gì, bởi ai’ (for what, by whom) đặt chúng ta quan tâm tới sự tương hợp bối cảnh, xác định các kích thích lẫn tác nhân gây căng thẳng từ môi trường, mức độ chịu đựng tiếng ồn của bản thân (tiện thể, định nghĩa ‘tiếng ồn’, phân biệt với ‘âm thanh’), hiểu giá trị của ‘bản dạng nơi chốn’ (place identity) cho chí việc nắm bắt các yếu tố tạo nên cảm nhận an toàn hay làm sao để ngăn ngừa, phòng chống tội phạm…; tức ED tiếp chạm sâu xa tới văn hoá, ký ức, tri giác, ý nghĩa…
Bài tập nhóm khó nhằn (thiết kế trường mẫu giáo cho chính con em mình ở nơi đang cư ngụ, và xây nhà cho nữ công nhân) hy vọng giúp các bạn học hỏi về sự tập trung chú ý cho sự biểu đạt, thoải mái, và sức khoẻ. Làm một kẻ ED cũng tức là làm tác nhân thay đổi xã hội, để từ đó nhận ra con người là một thành phần của môi trường tự nhiên bao quanh anh/ chị ta, trong các hệ thống tổng thể… Hẹn gặp lại các bạn vào hai ngày 20-21.4, với chủ đề được bầu chọn khá gay cấn là ‘Vô Cảm: Bản Ngã và Tha Nhân”